ديوان خواجوي کرماني

تلف گشت عمرم در ايام مهر
بدل گشت دلقم به زنار عشق

طفل بود در نظر پير عشق
هرکه نگردد سپر تير عشق

ملک جهان کرده ايم وقف سر کوي يار
گوي دل افکنده ايم در خم چوگان عشق

جان چه بود تا کنيم در ره عشقش نثار
پاي ملخ چون بريم نزد سليمان عشق

عقل درين دير کيست مست شراب الست
روح در اين باغ چيست بلبل بستان عشق

فتاده ناقه در غرقاب از آب چشم مهجوران
وفوق النوق خيمات و في الخيمات معشوق

برگلبن ايجاد توئي غنچه خندان
در گلشن ابداع توئي برگ شقائق

آنکس که گداي در ميخانه عشقست
برخسرو عقلست بصد مرتبه فائق

وه چه شيرينست لعلش اندرو پنهان نمک
کس نمي بينم که دارد در جهان چندان نمک

شد بدور سنبل مشکين او عنبر فراخ
گشت در عهد لب شيرين او ارزان نمک

گفتمش در غم عشقت دل خواجو خونشد
بيش از اين چند بگو صبر کند مسکينک

رفت در خنده و شيرين لبک از هم بگشود
گفت داروي دل و مرهم جانش اينک

هست در زنجير زلف دلربايت دل فراخ
ليک دل همچون دل ريش من دلتنگ تنگ

ناوک چشمت چو باد آرم ز خون چشم من
لعل پيکاني شود فرسنگ در فرسنگ سنگ

باز چون گلگون مي ساقي بميدان در فکند
اي حريفان برکشيد اسب طرب را تنگ تنگ

نيستي آنکه زني شيشه هستي برسنگ
ورنه در پات فتادي فلک مينا رنگ

تا بکي گوش کني برنفس پرده سراي
تا بکي چنگ زني در گره گيسوي چنگ

روي ازين قبله بگردان که نمازي نبود
رو بمحراب و نظر در عقب شاهد شنگ

شگفت نيست اگر صيد گشت مرغ دلم
که در هواي تو سيمرغ بفکند پر و بال

کرا وصال ميسر شود که در کويت
مجال نيست کسي را مگر نسيم شمال

مقيم در دل خواجو توئي و مي داني
چه حاجتست بتقرير با تو صورت حال

در هر چه هست چون بخيالت نظر کنم
گر جز جمال روي تو بينم زهي خيال

در راه عشق بعد منازل حجاب نيست
دوري گمان مبر که بود مانع وصال

در گوش آسمان کشد از زر مغربي
هر مه به امر کن فيکون حلقه ملال

خواجو گر التماس ازين در کند رواست
از پادشه اجابت و از بندگان سؤال

زهي ز باده لعلت در آتش آب زلال
يکي ز حلقه بگوشان حاجب تو هلال

نداي عشق چو در داد خال مشکينت
بگوش جان من آمد ز روضه بانگ بلال

کي شکيبد دلم از چشمه نوشت هيهات
تشنه در باديه چون بگذرد از آب زلال

گر بود شوق حرم بعد منازل سهلست
هجر در راه حقيقت نکند منع وصال

زهي گرفته خور از طلعت تو فال جمال
نشانده قد تو در باغ جان نهال جمال

هواي يار همائي بلند پروازست
که در دلم طيران مي کند ببال جمال

چو ريش خستگانرا مرهم از تست
مکن در کار مسکينان تغافل

بسا که در غم عشق تو ابن مقله چشمم
نوشت بر ورق زر بسيم ناب رسائل

زبان خامه قلم گشت در بيان جدائي
نرفت قصه بپايان و رفت عمر بباطل

دلم مريد مرادست و ديده رهبر دل
سرم فداي خيال و خيال در سر دل

کمند زلف ترا گر رسن دراز آمد
در آن مپيچ که دارد گذر بچنبر دل

دلم چگونه نمايد قرار در صف عشق
چنين که زلف تو بشکست قلب لشکر دل

تو آن خجسته هماي بلند پروازي
که در هواي تو پر مي زند کبوتر دل

چگونه در دل تنگم قرار گيرد صبر
که مي زند سر زلف تو حلقه بردل

ابروت هلال غره مه
مهرت خور جان و در خور دل

ساقي بده آن مئي که در جام
هست آب روان آذر دل

جانم از دست دل ار غرقه خون جگرست
خون جان من دلسوخته در گردن دل

اگر چه بر گذرت سائلان بسي هستند
چو آب ديده ما نيست در رهت سائل

مفارقت متصور کجا شود ما را
که نيست هر دو جان در ميان ما حائل

کسي که در حرم جان وطن کند خواجو
بود هر آينه از ساکنان کعبه دل

مقاربت نشود مرتفع ببعد منازل
که بعد در ره معني نه مانعست و نه حائل

در آن مصاف که جان تازه گردد از لب خنجر
قتيل عشق نميرد مگر بغيبت قاتل

کسي که خاک شود در ميان بحر مودت
گمان مبر که برد باد ازو غبار بساحل

نواي نغمه خواجو شنو به گاه صبوحي
چنانکه وقت سحر در چمن خروش عنادل

ره چون برم به کويت زانرو که نادر افتد
در آشيان عنقا کرده ذباب منزل