ديوان خواجوي کرماني

مگذر از ياران که در هنگام کار افتادگي
واجب آن باشد که ياران ياري ياران دهند

وقت را فرصت شمر زيرا که هنگام صبوح
مست چون در خواب باشد مي بهشياران دهند

اهل تحقيق چو در کوي خرابات آيند
از ره ميکده بر بام سماوات آيند

گر کرامت نشمارند مي و مستي را
از چه در معرض ارباب کرامات آيند

پارسايان که مي و ميکده را نفي کنند
گر بنوشند مئي جمله در اثبات آيند

گر کسي گفت که چون قد تو سروي برخاست
اين خياليست که در خاطر ما بنشيند

بسا که شرح نويسان روزنامه گل
ورق ز شرم تو در جويبار مي شويند

تنگ چشمانرا نيايد روي زيبا در نظر
قيمت گوهر چه داند هر که نابينا بود

آن رفت که در تيره شب از غايت سودا
دلبند من خسته جگر موي شما بود

خورشيد اگر چه شرفه ايوان کبرياست
خشتي ز رهگذار در بام ما بود

ز ايام اگر چه تيره بود روز عمر ما
فرخنده روز آنکه در ايام ما بود

نظر بفرقت صوري مکن که در معني
ميان ليلي و مجنون وصال خواهد بود

براستان که سرما چنين که در سر ماست
بر آستان شما پايمان خواهد بود

چو سرو ميل چمن کن که صبحدم در باغ
سماع بلبل شيرين کلام خواهد بود

نقش مي بستم کزو يکباره دامن در کشم
ليکن از شوقم سرشک ديده دامنگير بود

پير ديرم دوش مي گفت اي جوانان بنگريد
کاين جوان خسته خاطر در محبت پير بود

دوشم بشمع روي چو ماهت نياز بود
جانم چو شمع از آتش دل در گداز بود

در انتظارصيد تذرو وصال تو
چشمم ز شام تا بگه صبح باز بود

در اصل چون تعلق جاني حقيقتست
مشنو که عشق ليلي و مجنون مجاز بود

برمن بيدل نبخشود و دلم را صيد کرد
گوئيان در شهر دلهاي پريشان تنگ بود

دوشم وطن بجز در دير مغان نبود
قوت روان من ز شراب مغانه بود

بر هر طرف ز عارض آن ماه دلستان
ديدم گلي شکفته که در گلستان نبود

جز خون دل که آب رخم را بباد داد
در جويبار چشم من آب روان نبود

در ظلمت اگر صحبت خضرت ندهد دست
موقوف لب چشمه حيوان نتوان بود

ور در سرآن زلف پريشان رودم دل
از بهر دل خسته پريشان نتوان بود

خواجو چه نشيني که گر ايوب صبوري
چندين همه در محنت کرمان نتوان بود

بي شهد شکر ريز وي از فرط حرارت
چون شمع شبستان دل من در خفقان بود

هر که با صورت خوب تو نيامد در کار
چون بديديم بجز صورت ديوار نبود

از سر دار مينديش که در لشکر عشق
علم نصرت منصور بجز دار نبود

خواجو انفاس تو اين نکهت مشکين ز چه يافت
که چنين غاليه در طلبه عطار نبود

در آينه روي يار جستم
خود آينه روي يار من بود

دي بر در دير درد نوشان
آشوب خروش مرد و زن بود

ديدم بت خويش را که سرمست
در دير حريف برهمن بود

از دل آتش مي زدم در صدره خاراي کوه
زانسبب کوه گرانم دل گراني مي نمود

ز آه و اشک ميگونم شبي تا روز در مجلس
سماع ارغنوني و شراب ارغواني بود

خيال قد سرو آساش چون در چشم من بنشست
مرا بر جويبار ديده سرو بوستاني بود

ميانش را نشان هستي اندر نيستي جستم
چوديدم در کنار آنرا نشان از بي نشاني بود

چنان کاندر پريشاني سرافرازي کند زلفش
توانائي چشم ساحرش در ناتواني بود

ز مردان رهش خواجو در اين راه
کسي کو جان بداد آنکس رهي بود

آتشي در سينه دارم کز درون سوزناک
دمبدم چون شمع مجلس دودم از سر مي رود

تيره مي گردد سحرگه ديده سيارگان
بسکه دود آه من در چشم اختر مي رود

چون توئي نور دل ديده صاحب نظران
شمع بي روي تو در مجلس اصحاب چه سود

باش تا آهوي شيرافکن روبه بازت
همچو بخت من دلسوخته در خواب شود

باش تا هر نفس از نکهت انفاس نسيم
حلقه زلف رسن تاب تو در تاب شود

باش تا در هوس لعل لبت خواجو را
درج خاطر همه پر لؤلؤي خوشاب شود

منعم مکن ز گريه که در آتش فراق
از سيم اشک کار رخم همچو زر شود

خواجو ز عشق روي مگردان که در هوا
ساير ببال همت و طائر بپر شود

کسي که در قلم آرد حديث شکر دوست
عجب گرش ز حلاوت قلم شکر نشود

خواجو از درد جدائي نبرد جان شب هجر
اگرش نقش تو در ديده مصور نشود

در چنان وقت که طوفان بلا برخيزد
عزت نوح بخواري پسر کم نشود